Parodontologie

Parodontologie is de leer van de ziekten van het parodontium. Het parodontium is het weefsel rond de wortels van tanden en kiezen. Het omvat de gingiva, het parodontale ligament, het wortelcement en het alveolaire bot. Gingiva is een ander woord voor tandvlees.

Het parodontale ligament zijn de bindweefselvezels tussen enerzijds de wortel van de tand of kies en anderzijds het kaakbot. Het wortelcement is een laagje op de wortel waarin de vezels van het parodontale ligament vast zitten. Het alveolaire bot is een ander woord voor kaakbot.

Tandvleesziekten zijn in twee categorieën te delen:

Ziekten die voornamelijk door bacteriën veroorzaakt worden, te weten gingivitis en parodontitis. Deze ziekten worden over het algemeen door de mondhygiëniste, de tandarts of de parodontoloog behandeld.
Tandvleesafwijkingen die niet door bacteriën worden veroorzaakt. Deze groep wordt over het algemeen door de kaakchirurg behandeld.

We onderscheiden twee vormen van ontstoken tandvlees.

Gingivitis
Parondontitis

Gingivitis

Gingivitis is ontstoken tandvlees. Gingivitis is het voorstadium van parodontitis.
Meestal is ontstoken tandvlees gezwollen, rood en het bloed gemakkelijk bij aanraking. Gingivitis is een infectieziekte die altijd door bacteriën veroorzaakt wordt. Deze bacteriën zitten in de tandplak. Tandplak is een geel/wit, zacht, kleverig laagje wat iedereen op zijn tanden en kiezen krijgt.

Wanneer tandplak onvoldoende verwijderd wordt gaat het langzamerhand verharden, verkalken. Tandplak verandert dan in tandsteen. Ook tandsteen, dat poreus is, zit net zoals de tandplak boordevol met bacteriën die het tandvlees ontsteken. 90% van de mensen heeft gingivitis.

Bij mensen die roken worden de kenmerken van de ontsteking (rood, snelle bloeding) gemaskeerd. Op het eerste gezicht lijkt het tandvlees gezond maar is wel degelijk ontstoken.

Parodontitis

Ontstoken tandvlees heet parodontitis wanneer niet alleen het tandvlees is ontstoken maar ook het onderliggende kaakbot. Door de ontsteking laat het tandvlees los van de tanden en kiezen, waardoor er een ruimte tussen het tandvlees en de wortel ontstaat. Deze ruimte heet een pocket. In deze pocket gaan tandplak en tandsteen met z’n bacteriën zitten waardoor de ontsteking zich langzamerhand in de diepte verplaatst en daar het omringende kaakbot afbreekt. Het is meestal een chronische, sluimerende ontsteking die vaak al jarenlang aanwezig is zonder dat er pijnklachten zijn.

Net zoals bij gingivitis bloedt het tandvlees bij aanraking, is rood en gezwollen en men heeft vaak last van een vieze smaak en een slechte adem. Door roken worden deze kenmerken vaak weer gemaskeerd. Pas in een vergevorderd stadium ontstaan er klachten. De tanden en kiezen gaan los staan omdat er onvoldoende kaakbot rond de wortels aanwezig is. Wanneer met het kaakbot ook langzamerhand het tandvlees terug gaat trekken, liggen de worteloppervlakken gedeeltelijk bloot waardoor de tanden en kiezen erg gevoelig zijn voor temperatuurwisselingen en zoet en zuur. In het eindstadium van parodontitis is er zoveel kaakbot verloren gegaan dat de tanden en kiezen vrijwel vanzelf uit de mond vallen.

Verschillende vormen van parodontitis

Chronische parodontitis
De ontsteking kan 10 tot 15 jaar lang aanwezig zijn zonder dat de patiënt klachten heeft.
Wanneer chronische parodontitis op tijd ontdekt wordt, is deze goed te behandelen en heeft een goede prognose.

Agressieve parodontitis
Deze ontsteking wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van agressieve bacteriën en een verminderde specifieke afweer die genetisch is bepaald.

Acute parodontitis
Deze vorm heeft twee varianten:
(1) Parodontaal abces, het ontstekingsvocht (pus) in een diepe pocket vormt een acute ontsteking in de vorm van een abces.
Van (2) Acute Necrotiserende Ulcererende Gingivitis / Parodontitis (ANUG(P)), is er sprake wanneer er afsterving van het weefsel is en waarbij in zeer korte tijd veel botafbraak plaatsvindt.